W czwartek 29 czerwca 2023 r w Niechorzu rozpoczną się gminne obchody Święta Morza. Wydarzenie rozpocznie się w samo południe na pirsie rybackim.
Będzie to pierwsza od wielu lat uroczystość, której ideą jest powrót do dumnych polskich tradycji morskich, w imię zawołania Stanisława Staszica – Trzymajmy się morza!
Tradycja Święta Morza sięga przełomu XVIII i XIX wieku, kiedy wśród kaszubskich rybaków panował obyczaj ścinania w noc świętojańską kani będącej symbolem zła i ludzkich utrapień. Obrzędy te, podobnie jak rzucanie wianków, miały zawsze charakter ludowy, nigdy państwowy. Podkreślały jednak związek polskiej ludności z morzem. Od chwili zaślubin Polski z Bałtykiem, 10 lutego 1920 r., rozpoczęto popularyzację tematyki morskiej w społeczeństwie złożonym z mieszkańców trzech byłych zaborów. Wielkie zasługi dla tej idei położyła Liga Morska, założona w 1918 r. przez kontradmirała Kazimierza Porębskiego. Między innymi z inicjatywy tego stowarzyszenia organizowano uroczystości poświęcone morzu.
Święto Morza zainicjowane zostało przez dr Andrzeja Wachowiaka członka gdyńskiego zarządu Ligi Morskiej i Kolonialnej na początku lat 30-tych XX wieku. Zaproponował On, aby pod koniec czerwca każdego roku uroczyście święcić kutry i łodzie rybackie. Inicjatywa ta przerodziła się w obchodzone dorocznie uroczystości poświęcone morzu. Działo się to na fali wielkiego wzmożenia patriotycznego po odzyskaniu przez Polskę niepodległości. Czynnikiem jeszcze bardziej wzmacniającym idee Polski morskiej było odzyskanie Pomorza i zaślubiny z morzem w Pucku 10 lutego 1920 r. z udziałem gen. Józefa Hallera.
Pierwsze Święto Morza odbyło się w niepodległej Polsce 31 lipca 1932r. w Gdyni i przybyło na nie blisko 100 tysięcy osób! Była to wielka impreza masowa II. Rzeczypospolitej. Obchody Święta Morza okazały się ogromnym sukcesem i weszły do kanonu polskich świąt. Odbywały się co roku 29 czerwca, w nawiązaniu do uroczystości Świętych Apostołów Piotra i Pawła (patronów rybaków i marynarzy) – aż do 1939 roku. Przed wybuchem II wojny światowej Dni Morza obchodzone były ośmiokrotnie, przede wszystkim w Gdyni. W czasie wojny i okupacji tradycje obchodów kontynuowane były w tajemnicy, a na okrętach polskiej Marynarki Wojennej niekiedy dni te przypadały na okres wojennych zmagań na morzu.
Po zakończeniu wojny powrócono do pięknej idei Święta Morza. W pamięci Polaków wciąż były utrwalone obrazy związane z promowaniem naszej obecności nad Bałtykiem. Uroczystości odbywały się także w innych miastach polskiego wybrzeża, m.in. w Szczecinie, Kołobrzegu, Słupsku, Ustce, Władysławowie, Świnoujściu i Sopocie.
Wśród miejscowości, które organizowały Święto Morza było również Niechorze należące do 1973 roku do Gminy Karnice.
W latach 50 i 60 tych XX wieku oficjalne uroczystości odbywały się na rozległym placu przed szkołą podstawową w Niechorzu. Po części oficjalnej można było pobawić się przy muzyce, która rozbrzmiewała z pobliskiego Klubu przy dzisiejszej ulicy Śląskiej. Ciekawym a zarazem silnym akcentem była salwa honorowa z baterii armat przeciwlotniczych ustawionych wzdłuż linii torów kolejowych nad jeziorem Liwia Łuża. Było to nawiązanie do 21 salw armatnich jakie odbywały się rokrocznie w Gdyni podczas Dni Morza.
Atrakcją były pokazy wojskowe z wykorzystaniem amfibii i mniejszych okrętów na niechorskiej plaży. Po ich zakończeniu można było także wsiąść do łodzi rybackich i odbyć krótką przejażdżkę z rybakami. Z racji przebywania w strefie nadgranicznej zawsze odbywało się to pod ścisłym nadzorem żołnierzy Wojsk Ochrony Pogranicza i pracowników Urzędu Morskiego. W rodzinnej kolekcji niechorzanina Henryka Hryniewicza zachowała się interesująca fotografia dokumentująca Święto Morza w Niechorzu 29 czerwca 1961 roku.
W nawiązaniu do tradycji oraz z myślą o wskrzeszeniu obchodzenia uroczystości Święta Morza w Niechorzu, organizatorzy zapraszają w tym roku do aktywnego udziału w spotkaniu ludzi morza. To pierwsze edycja Święta Morza w Gminie Rewal, które ma szansę na stałe wpisać się do kalendarza letnich imprez na wybrzeżu.
Punktem kulminacyjnym wydarzenia będzie parada morska z udziałem łodzi i kutrów rybackich w asyście okrętu Marynarki Wojennej z 8. Flotylli Obrony Wybrzeża, jednostki pływającej Strażnik 6. z Morskiego Oddziału Straży Granicznej, hybrydowych łodzi ratowniczych Morskiej Służby Poszukiwania i Ratownictwa SAR, Ochotniczej Straży Pożarnej w Pobierowie i Niechorzu oraz statku Urzędu Morskiego.
Z plaży przejdziemy do niechorskiego parku na Piknik Morski. Na scenie plenerowej wystąpi młodzieżowa orkiestra dęta z Gryfic Red Swing Low, rewalski chór Amber Singers oraz szczeciński zespół szantowy IGA’cki Band. W trakcie imprezy odbędzie się m.in. symboliczny chrzest morski z udziałem młodzieży wypoczywającej na wakacjach w Niechorzu, a który będzie celebrowany przez kołobrzeską załogę piracką. Podczas pikniku morskiego będzie można spróbować potraw regionalnych, zaprezentują się lokalni wytwórcy i wystawcy.
W trakcie Święta Morza w Niechorzu swoje stoiska promocyjno-edukacyjne udostępnią dla publiczności m.in. : 8. Flotylla Obrony Wybrzeża i Wojskowe Centrum Rekrutacji ze Świnoujścia, 36. dywizjon rakietowy Obrony Powietrznej z Mrzeżyna, 142. batalion lekkiej piechoty Wojsk Obrony Terytorialnej z Trzebiatowa, Straż Graniczna oraz Grupy Rekonstrukcji Historycznej Rega i Nałęcz. Nie zabraknie pokazów sprzętu wojskowego i pokazów umiejętności wystawianych formacji.
Zwracając się z apelem do środowiska żeglarskiego, pragniemy zaprosić także łodzie i jachty z portów województwa zachodniopomorskiego, by również asystowały w uroczystości Święta Morza przy pirsie rybackim w Niechorzu 29 czerwca 2023 r.
Zapraszamy !
Trzymajmy się morza!
Oprac. Paweł Pawłowski
