Pałac w Trzęsaczu, to dawna rezydencja właścicieli Trzęsacza, czyli rodu von Flemmingów. Wybudowano go tak, aby wejście znajdowało się dokładnie na przedłużeniu drogi wiodącej do kościoła – obecnie ulicy Klifowej.
Pierwsze wzmianki o dworze w Trzęsaczu pojawiły się na początku XVII wieku, kiedy doszczętnie spłonął. Kilka lat później von Flemmingowie postawili na jego miejscu nową, większą siedzibę. Obecny pałac pochodzi z drugiej połowy XVIII wieku, gdy odbudowano go po kolejnym pożarze z 1768 roku. Tylko częściowo posadowiono go na starych fundamentach.
W pałacu w 1667 roku urodził się najwybitniejszy członek rodu von Flemmingów. To Jakub Henryk Flemming (właściwie Jacob Heinrich Reichsgraf von Flemming) – kawaler najwyższych odznaczeń państwowych Polski (Order Orła Białego), Dani (Order Słonia) oraz Rosji (Order św. Andrzeja Powołańca). Był Wielkim Koniuszym Litewskim, feldmarszałkiem oraz premierem saskim, członkiem Tajnej Rady Wojennej w Austrii, ministrem i głównym doradcą Augusta II Mocnego. Dwa lata starszy brat Jakuba – Joachim Friedrich Reichsgraf von Flemming – był saskim generałem kawalerii oraz gubernatorem Lipska.
Pałac z góry ma kształt prostokąta z ryzalitami od strony ogrodu i gankiem od frontu. Karl Dumstrey rozbudował dwór, dostawiając przy wschodniej ścianie dwuosiowe skrzydło. Kolejna rozbudowa miała miejsce na przełomie XIX i XX wieku i była dziełem rodziny von Koller. Wewnątrz w wielu miejscach zachowała się stolarka z XIX wieku.
Po II wojnie światowej na terenie pałacu uruchomiono szkołę rolniczo-ogrodniczą. Kilka lat później, gdy w kraju powstały PGR-y, uruchomiono tutaj ośrodek wczasowy oferujący „wczasy w siodle”, którym zarządzał POHZ. Kilka lat po zmianach ustrojowych pałac trafił w ręce prywatne.
Na terenie posiadłości znajduje się park z zabytkowymi lipami drobnolistnymi, z których kilka rośnie po drugiej stronie murowanego ogrodzenia ciągnącego się wzdłuż całej posesji. Zachowały się także: fragment ogrodu, budynek inwentarski, który w czasach POHZ służył jako stołówka, oraz czworaki z XIX wieku. Z tego samego okresu pochodziły nieistniejące już stajnie oraz szklarnie.
Przemysław Łonyszyn
Zobacz na mapie
