Dokładnie 150 lat temu 2 sierpnia 1874 r. w niewielkim kościele stojącym na krawędzi urwistego klifu w Trzęsaczu, odbyła się ostatnia msza święta, będąca podsumowaniem jego misji trwającej od 1124 r. Wg kroniki pastora Gardesa, to właśnie tu zbudowano jedną z trzech pierwszych katolickich świątyń drewnianych na Pomorzu, po misji chrystianizacyjnej jaką odbył tu równe 900 lat temu biskup Otton z Bambergu. Od tamtej pory trwa wyjątkowa historia kościoła pochłoniętego przez morze.
Jedną z głównych atrakcji Gminy Rewal są słynne ruiny kościółka z przełomu XIV i XV w., znane nie tylko w Polsce, ale w niemal całej Europie. Najstarsze notatki o kościele w Trzęsaczu pochodzą z kronik parafialnych z 1313 r. . Świątynia ta, pierwotnie drewniana (XII w.), potem murowana (XIV w.) znajdowała się w środku wsi, w odległości ok. 1800 m od brzegu morskiego. Z historycznych zapisów wiadomo, że gotycki kościół w Trzęsaczu miał ponad 20 m długości, dzwonnicę z 3 dzwonami, i pięcioboczne prezbiterium. Zgodnie z ówczesnymi zasadami architektonicznymi mury były niemal pozbawione zdobień. Należący początkowo do katolików kościół pod wezwaniem św. Mikołaja po reformacji i Sejmiku Stanów Pomorskich w Trzebiatowie w 1534 r. stał się świątynią ewangelicką.
Z biegiem lat, morze wdzierało się coraz bardziej w głąb lądu – w 1750 r. odległość od urwiska wynosiła już tylko 53 m, zaś w 1820 r. zaledwie 13 m. W 1811 r. zaprzestano chowania zmarłych na przykościelnym cmentarzu, a dokładnie 2 sierpnia 1874 r. odprawiono w kościele ostatnie nabożeństwo. Parafianie zawczasu podjęli decyzję o budowie nowego kościoła w którym od 1881 zaczęto odprawiać msze. W międzyczasie z dawnego kościoła zdemontowano całe wyposażenie i przeniesiono je do innych świątyń a także do muzeum w Szczecinie.
Wiedząc, że nie istnieją realne sposoby powstrzymania żywiołu i trwałego zabezpieczenia klifu, mieszkańcy Trzęsacza ze względów bezpieczeństwa rozebrali dach, zdemontowali okna i obniżyli ścianę szczytową. Kościół na klifie pozostawiono jako trwałą ruinę. Swoisty pomnik odwiecznej walki człowieka z siłami natury.
Pierwsze osunięcie miało miejsce w 1900 roku a w 1901 runęła do morza cała północna ściana świątyni. Od tego momentu obserwowano już systematyczne pochłanianie ruin przez morski żywioł. Ostatnie osunięcie się pozostałości ściany zachodniej i fragmentu ściany południowej zanotowano w 1994 r., podczas intensywnych sztormów na Bałtyku. Do naszych czasów przetrwał ostatni już fragment kościoła – część ściany południowej. Dzięki staraniom władz samorządowych, przy współpracy z zawiązaną 22 sierpnia 2000 r. fundacją „Ratujmy Trzęsacz”, udało się w 2001 r. skutecznie zabezpieczyć ruiny kościółka gotyckiego – by ten symbol odwiecznego zmagania się człowieka z siłami natury przetrwał dla następnych pokoleń.
Dzisiaj to jedno z najchętniej odwiedzanych miejsc na Wybrzeżu Rewalskim, znana w całej Polsce destynacja, związana także z piękną legendą o Zielenicy, którą możemy poznać w Multimedialnym Muzeum Trzęsacza MuzeON.
150 rocznica ostatniej Mszy św. w kościele na klifie w Trzęsaczu
Patrząc w przeszłość, nawiązując do tej okrągłej rocznicy, w piątek 2 sierpnia 2024r. w Trzęsaczu w nowym kościele pw. Miłosierdzia Bożego o godz. 19.00 odbędzie się Msza św. w intencji byłych i obecnych parafian. Oprawę muzyczną mszy zapewni rewalski chór Amber Singers.
Po zakończeniu nabożeństwa, uczestnicy przejdą do Multimedialnego Muzeum Trzęsacza – MuzeON a o godz. 20.30 pod ruinami kościoła na klifie, gawędę historyczną wygłosi historyk i przewodnik turystyczny – Paweł Pawłowski, przypominając burzliwe dzieje kościoła pochłoniętego przez morze.
Tuż przed zachodem słońca ze specjalnym programem artystycznym wystąpi chór Amber Singers po czym zostaną zapalone światła pamięci.
Serdecznie zapraszamy do udziału w tym wyjątkowym wydarzeniu. Wstęp wolny.
Organizatorzy :
Stowarzyszenie Śpiewacze Amber Singers
Zachodniopomorski Samorząd Przewodników Turystycznych PTTK
Kościół pw. Miłosierdzia Bożego w Trzęsaczu
Partnerzy :
Gmina Rewal
Multimedialne Muzeum Trzęsacza – MuzeON
Nadmorska Kolej Wąskotorowa
Wodociągi Rewal Spółka z.o.o.
