W środę, 17 września 2025 roku, na Placu Sybiraków w Rewalu odbyły się uroczyste obchody Światowego Dnia Sybiraka, przypadające w 86. rocznicę napaści Związku Radzieckiego na Polskę. Wydarzenie zgromadziło licznie przybyłych mieszkańców, turystów, delegacje instytucji i organizacji, przedstawicieli władz samorządowych oraz młodzież szkolną.
Uroczyste rozpoczęcie
Już przed południem na placu stanęła kompania honorowa Wojska Polskiego z 36. Dywizjonu Rakietowego Obrony Powietrznej z Mrzeżyna oraz poczty sztandarowe Związku Sybiraków Koła Terenowego w Gryfiach i szkół z terenu gminy Rewal. O godzinie 12.00 uroczystość rozpoczęła się od wspólnego wysłuchania pieśni „Taki kraj”, a następnie odśpiewania hymnu państwowego wraz z chórem Amber Singers. W tym czasie biało-czerwona flaga została wciągnięta na maszt przez poczet flagowy.
W dalszej części odtworzono Hymn Sybiraków, pieśń będącą przejmującym zapisem losu polskich zesłańców, ogłoszoną oficjalnym hymnem Związku Sybiraków w 1989 roku.
Powitanie gości i świadectwo historii
Prowadzący uroczystość Paweł Pawłowski, pełnomocnik wójta gminy Rewal ds. dziedzictwa kulturowego, przywitał zgromadzonych gości i delegacje, wśród których znaleźli się m.in.: przedstawiciele władz gminnych i powiatowych, wojska, policji, straży pożarnej, straży gminnej, prezesi spółek gminnych, dyrektorzy placówek oświatowych i kulturalnych, duchowni oraz reprezentanci środowisk seniorskich.
Szczególnym gościem uroczystości był Pan Włodzimierz Kaczyński z Rewala – ostatni żyjący Sybirak na terenie gminy, deportowany wraz z rodziną na „nieludzką ziemię”. W imieniu samorządu i mieszkańców uhonorowały go Pani Dominika Winiarska-Chodziutko, zastępca wójta gminy Rewal oraz Pani Wanda Szukała-Błachuta, przewodnicząca Rady Gminy Rewal.
Włodzimierz Kaczyński otrzymał pamiątkowy grawerton i kwiaty a Jego obecność stanowiła szczególne świadectwo historii i łącznik między pokoleniami. W imieniu środowiska Sybiraków, swoim osobistym świadectwem, podzieliła się Pani Jadwiga Milczarczyk, przewodnicząca Związku Sybiraków Koła Terenowego w Gryficach. Zaakcentowała Ona konieczność stałego pielęgnowania pamięci o losie polskich zesłańców syberyjskich, gratulując władzom gminy Rewal, podjęcia inicjatywy organizacji Światowego Dnia Sybiraka.
W intencji Sybiraków modlitwę poprowadził ks. proboszcz Krzysztof Przybyło z parafii pw. Najświętszego Zbawiciela w Rewalu
Przemówienia i część historyczna
W przemówieniach okolicznościowych Pani Dominika Winiarska Chodziutko, zastępca wójta gminy Rewal oraz Pan Waldemar Wawrzyniak – wicestarosta gryficki podkreślali wagę pielęgnowania pamięci o ofiarach deportacji i ich rodzinach. Wskazali na zagrożenia jakie niesie brak pamięci i wrażliwości na trudne losy naszego narodu. Odnosząc się również do bieżącej sytuacji na wschodzie, podkreślali stałe zagrożenie, jakie od wieków płynie ze strony naszego sąsiada, który prowadzi obecnie wojnę z Ukrainą.
Prowadzący przybliżył również historię masowych wywózek obywateli polskich w latach 1940–1941, które objęły setki tysięcy ludzi – osadników, urzędników, inteligencję i całe rodziny. Wspomniane zostały cztery fale deportacji polskiej ludności na Syberię oraz ich tragiczne konsekwencje dla narodu polskiego.
Szczególnie mocno wybrzmiała refleksja, że Sybir stał się synonimem męczeństwa i katorgi, a pamięć o zesłańcach powinna być dla współczesnych pokoleń przestrogą i wezwaniem do szacunku wobec wolności.
Apel Pamięci i salwa honorowa
Rewalskie uroczystości miały charakter wojskowy i ich podniosłym punktem był Apel Pamięci, odczytany przez porucznika Dawida Jaworskiego. Po nim oddana została salwa honorowa ku czci polskich Sybiraków, a następnie odegrano hasło Wojska Polskiego.
Delegacje złożyły wieńce i kwiaty pod Pomnikiem Sybiraków – granitowym monumentem odsłoniętym w 2012 roku, upamiętniającym mieszkańców gminy Rewal zesłanych na Syberię. Podczas składania kwiatów w tle rozbrzmiała pieśń „Ojczyzna ma” w wykonaniu Julii Nowak.
Zakończenie i artystyczny akcent
Uroczystość zakończyło odprowadzenie kompanii honorowej i pocztów sztandarowych. W atmosferze zadumy i refleksji wybrzmiał patriotyczny wiersz przypominający o konieczności pielęgnowania pamięci i przebaczenia.
Na finał Chór Amber Singers wykonał pieśni patriotyczne, w tym „Rotę”, „Modlitwę o pokój” oraz „Boże, coś Polskę”, które stały się symbolicznym zwieńczeniem obchodów.
Pamięć i przesłanie
Światowy Dzień Sybiraka to nie tylko okazja do wspomnienia tragicznych losów polskich zesłańców, ale także apel o pamięć i odpowiedzialność za wolność.
Jak podkreślali organizatorzy, los Sybiraków jest przestrogą dla młodego pokolenia, że wolność i niepodległość są wartościami najwyższymi, które należy pielęgnować i chronić. Tegoroczne święto miało wyjątkową oprawę i ściągnęło do Rewala dużą publiczność i liczne delegacje.
Cześć Ich Pamięci. Chwała Bohaterom!
Organizatorzy pragną podziękować dowódcy i żołnierzom 36. Dywizjonu Rakietowego Obrony Powietrznej z Mrzeżyna za udział i godną, wojskową oprawę uroczystości z Okazji Światowego Dnia Sybiraka.
Paniom Prezes i pracownikom Spółek Wodociągi Rewal oraz Nadmorska Kolej Wąskotorowa za przygotowanie terenu i organizację wydarzenia.
Wszystkim oficjalnym delegacjom i uczestnikom wydarzenia za wspaniałe świadectwo pamięci o polskich zesłańcach syberyjskich.
